Định nghĩa sa sút trí tuệ do mạch máu não là bệnh gì?
Bệnh sa sút trí tuệ não mạch là một tập hợp các điều kiện gây ra một sự suy giảm trong các kỹ năng nhận thức. Những người mắc bệnh sa sút trí tuệ não mạch có các vấn đề về lý luận, phán xét và trí nhớ. Các vấn đề này có thể xuất hiện đột ngột hoặc thường không thể nhận thấy được trong thời gian đầu.
Bệnh sa sút trí tuệ não mạch là do sự tắc nghẽn hoặc thiếu máu lên não, điều này làm mất đi một lượng lớn oxy. Thiếu oxy và máu có thể nhanh chóng gây tổn hại não. Bạn có thể mắc phải bệnh sa sút trí tuệ não mạch sau khi bị đột quỵ nhưng không phải lúc nào đột quỵ cũng gây ra bệnh sa sút trí tuệ não mạch.
Bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não có dấu hiệu và triệu chứng sau.
Các triệu chứng thường trùng với các bệnh khác của bệnh mất trí nhớ, đặc biệt là bệnh Alzheimer. Triệu chứng của bệnh sa sút trí tuệ não mạch rõ ràng nhất khi chúng xảy ra sau một cơn đột quỵ. Tình trạng hậu đột quỵ mất trí nhớ là khi các vấn đề vềtư duy và lý luận có thể do cơn đột quỵ gây ra.
- Lú lẫn và lúng túng
- Những vấn đề về ngôn ngữ và trí nhớ
- Đi đứng không vững, dễ ngã
- Tiểu rắt, tiểu gấp hoặc tiểu không tự chủ
- Thay đổi tính cách và tâm trạng
Sa sút trí tuệ do mạch máu não có thể do các nguyên nhân sau.
Một số nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh sa sút trí tuệ mạch máu bao gồm:
- Đột quỵ (nhồi máu) gây tắc một động mạch não, thường gây ra một loạt các triệu chứng có thể bao gồm sa sút trí tuệ não mạch. Một vài trường hợp đột quỵ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào đáng chú ý tuy nhiên việc này vẫn gây ra nguy cơ mất trí nhớ.
- Trong cả hai trường hợp đột quỵ có triệu chứng rõ ràng và không rõ ràng, nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ não mạch gia tăng tùy theo số lần bị nhồi máu. Bệnh sa sút trí tuệ não mạch gây đột quỵ thường xuyên được gọi là chứng mất trí đa nhồi máu.
- Mạch máu não bị thu hẹp hoặc tổn thương trong thời gian dài cũng có thể dẫn đến bệnh sa sút trí tuệ não mạch. Tuổi già, huyết áp cao, xơ cứng động mạch, bệnh tiểu đường, bệnh ban đỏ, xuất huyết não và bệnh viêm động mạch thái dương là nguyên nhân gây ra các vấn đề về mạch máu não.
Đối tượng có nguy cơ bị sa sút trí tuệ do mạch máu não.
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh sa sút trí tuệ não mạch, bao gồm:
- Tuổi tác. Những người già, đặc biệt là những người trên 65 tuổi, có nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ não mạch cao.
- Có tiểu sử đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Các cơn đau tim và đột quỵ có thể cắt giảm lưu lượng máu đến não.
- Xơ cứng động mạch. Cholesterol và mảng bám trong động mạch làm giảm lưu lượng máu trong cơ thể, tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.
- Yếu tố nguy cơ. Bệnh tiểu đường, lupus, và nhịp tim bất thường ảnh hưởng đến lưu lượng vận chuyển máu trong cơ thể. Cao huyết áp, hút thuốc lá và cholesterol cao cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Xét nghiệm và chẩn đoán sa sút trí tuệ do mạch máu não.
Các xét nghiệm như chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm Doppler sẽ phát hiện các bất thường của mạch máu não. Ngoài ra các bài kiểm tra về tâm thần kinh nhằm đánh giá khả năng của bạn về khả năng nói, viết, hiểu được ngôn ngữ, làm việc với các con số, tìm hiểu và ghi nhớ thông tin, lập kế hoạch và giải quyết vấn đề, ứng phó hiệu quả với tình huống giả định.
Một điểm khác biệt với bệnh Alzheimer là bệnh nhân mắc bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não không bị các vân đề về trí nhớ.
Điều trị sa sút trí tuệ do mạch máu não hiệu quả.
Hiện chưa có biện pháp chữa trị dứt điểm, tuy nhiên bệnh nhân có thể được điều trị giảm bớt các triệu chứng. Có thể kể đến như các thuốc điều trị bệnh Alzheimer như chất ức chế cholinesterase (Donepezil, Galantamine, Rivastigmine), memantine (Namenda)… cũng rất có ích cho người bị tình trạng này.
Tùy vào thể trạng và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.
Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu não.
Chế độ sinh hoạt:
- Tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
- Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
- Sự động viên của người thân có thể giúp bệnh nhân có lỗi sống lạc quan, tích cực hơn.
- Tạo môi trường sống trong sạch, yên tĩnh, an toàn để giúp bệnh nhân hạn chế sự lo lắng và kích động.
- Liên hệ ngay với bác sĩ khi có những cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
Chế độ dinh dưỡng:
Duy trì chế độ ăn lành mạnh và đủ chất. Ăn trái cây tươi, rau và cung cấp axit béo omega-3 (thường có trong cá vùng nước lạnh như cá hồi, các trích, cá mòi,... và các loại hạt).
Những phương pháp phòng bệnh hiệu quả
- Giữ huyết áp ở mức bình thường, ổn định.
- Ngăn ngừa, kiểm soát bệnh tiểu đường bằng cách ăn uống và tập thể dục hợp lý, nâng cao sức khỏe. Nếu bệnh nhân mắc tiểu đường thì nên kiểm soát lượng đường trong máu đến mức hợp lý.
- Giữ mức cholesterol bình thường.
- Không hút thuốc.
Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo. Việc điều trị và dùng thuốc phải nghe theo bác sỹ chuyên môn
