Định nghĩa rối loạn tuần hoàn não.
Tuần hoàn não là quá trình lưu thông của máu lên não, giúp các tế bào trong não hoạt động ổn định. Mặc dù nhỏ nhưng não là cơ quan quan trọng, cần khoảng 15% máu từ tim để có đủ oxy và glucose đáp ứng cho các chức năng của não.
Rối loạn tuần hoàn não hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não, có nhiều biểu hiện khác nhau nhưng đều do một cơ chế sinh bệnh là thiếu máu nuôi não. Não cần rất nhiều máu để hoạt động khỏe mạnh. Nếu không có đủ lưu lượng máu đến não để đáp ứng nhu cầu trao đổi chất thì não sẽ bị thiếu oxy, dẫn đến tình trạng chết mô não hoặc nhồi máu não hay còn gọi là đột quỵ.
Bệnh thường gặp ở lứa tuổi trung niên và người cao tuổi, người lao động trí óc. Bên cạnh đó, tỉ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ.
Rối loạn tuần hoàn não có những dấu hiệu và triệu chứng sau.
Nếu do một số tác nhân nào đó làm cho tuần hoàn não bị tổn thương sẽ làm cho máu lên não it hơn, từ đó lượng oxy và gluco cung cấp cho não sẽ it hơn lượng cần thiết. Việc này gây ra các tồn thương não và dẫn tới các vấn đề về thần kinh. Một số tình trạng thường gặp khi rối loạn tuần hoàn não:
- Đột quỵ: Nếu trong động mạch não có huyết khối làm tắc dòng chảy của máu thì có thể gây ra đột quỵ, mô não ở khi vực đó có nguy cơ bị chết. Các chức năng do một phần bộ não kiểm soát sẽ bị ảnh hưởng do các mô não của phần đó bị chết, các chức nắng đó có thể là lời nói, sự vận động hay trí nhớ.
- Thiếu oxy não: Xảy ra khi một phần của não không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết. Tình trạng nãy vẫn có thể xảy ra kể cả khi não có lưu lượng máu bình thường, nguyên nhân thiếu oxy não có thể do mắc nghẹn, ngạt, bệnh phổi hay thiếu máu...
- Xuất huyết não: Là bên trong khoang sọ não có tình trạng chảy máu. Xuất huyết não có thể gây ra áp lực lên khoang sọ não làm mất ý thức người bênh. Nguyên nhân gây ra xuất huyết não có thể do các thành động mạch suy yếu và bị vỡ tạo ổ máu bên trong khoang sọ, dị dạng mạch máu, rối loạn đông máu, hay chấn thương đầu. Xuất huyết não có thể gây tổn thương não và tử vong.
- Phù não: Xảy ra do sự gia tăng chất dịch trong khoang sọ. Rối loạn lưu lượng máu trong não cũng có thể gây ra phù não. Phù nào có thể gây áp lực lên não và cuối cùng có nguy cơ phá nát hoặc làm tổn thương não nếu như tình trạng bệnh không thuyên giảm.
Rối loạn tuần hoàn não có thể do các nguyên nhân.
Bệnh rối loạn tuần hoàn não liên quan tới loạt các bênh hoặc các bất thường khác. Có thể do các nguyên nhân sau.
-
Thiếu máu hồng cầu hình liềm.
-
Mạch máu bị đè nén: Gây cản trở các động mạch mang oxy đến não dẫn đến các rối loạn tuần hoàn não.
-
Nhịp nhanh thất: Là biểu hiện của rối loạn nhịp tim, có thể làm hình thành các cục máu đông dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở các bộ phận cơ thể hoặc ngừng đập hoàn toàn dẫn đến sự ngưng chảy của dòng oxy
-
Tắc nghẽn động mạch do tích tụ mảng xơ vữa: Dễ hình thành cục máu đông, máu đông lớn có thể gây ra thiếu máu do nó cản trở sự lưu thông của máu;
-
Đau tim và huyết áp thấp: Huyết áp quá thấp thường là tình trạng thiếu oxy ở các mô. Nhồi máu cơ tim không được điều trị có thể làm chậm lưu thông máu và làm máu đông, cản trở sự lưu thông của máu đến não hoặc các cơ quan chính khác.
-
Dị tật tim bẩm sinh, dị tật bẩm sinh ở động mạch.
Đối tượng có nguy cơ mắc phải rối loạn tuần hoàn não.
Các rối loạn tuần hoàn não có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào, tuy nhiên phụ nữ trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
Xét nghiệm và chẩn đoán rối loạn tuần hoàn não
Bác sĩ chẩn đoán dựa vào khám lâm sàng, tiền sử bệnh lý và thông qua các xét nghiệm như: xét nghiệm máu hoặc một số xét nghiệm hình ảnh như X-quang để quan sát rõ hơn những tổn thương và biến đổi ở tim và mạch máu.
Điều trị rối loạn tuần hoàn não hiệu quả
Các phương pháp điều trị bao gồm:
-
Sử dụng Alteplase (tpa) là một trong những loại thuốc có hiệu quả đối với đột quỵ thiếu máu cục bộ cấp.
-
Duy trì huyết áp để lưu lượng máu não có thể phục hồi và hạn chế tình trạng thiếu oxy và tăng carbonic trong máu.
-
Kê thuốc chống co giật để phòng ngừa khi bị động kinh.
-
Hạn chế tăng huyết áp.
Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của rối loạn tuần hoàn não
Các biện pháp giúp kiểm soát rối loạn tuần hoàn não bao gồm:
-
Bỏ thuốc lá.
-
Tập thể dục.
-
Điều trị các tình trạng như cao huyết áp cao và đái tháo đường.
-
Ăn chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm các loại trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.
-
Nếu bạn có nguy cơ bị rối loạn tuần hoàn máu, hãy theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên bằng việc đến gặp bác sĩ định kỳ.
Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo. Việc điều trị và dùng thuốc phải nghe theo bác sỹ chuyên môn